عبدالوهاب مجتهد رشتی

---

عبدالوهاب مجتهد رشتی، از علمای مشروطه خواه و ضد استبداد ایران در قرن چهاردهم هجری بود.

۱ - معرفی اجمالی

---

وی از نوادگان پیر شرفشاه دولائی، ‌عارف مشهور گیلان در قرن هشتم هجری قمری، به سال ۱۲۵۶ ش در ضیاءبر (مرکز روحانی گسکر) به دنیا آمد.

۲ - تحصیل و تدریس

---

مقدمات علوم دینی را تا سطح در رشت آموخت و سپس عازم نجف شد و بعد از ده سال اقامت و مجاهدت علمی‌ و دریافت اجازه اجتهاد از آخوند خراسانی، ملا علی نهاوندی و ملا محمد شربیانی، در ۱۳۲۲ ق به رشت مراجعت کرد و مورد اعزاز و احترام علما و مدرسان قرار گرفت.
آقا سیدعبدالوهاب، ابتدا تدریس کفایه‌ استادش آخوند خراسانی را برعهده داشت، زیرا طلاب مدارس دیگر به شرکت در این درس راغب بودند که از معروف ترین آنان میرزا کوچک جنگلی بود.

۳ - فعالیت‌های سیاسی

---

با طلوع نهضت مشروطه خواهی در ایران، ‌گیلان همراه تهران و آذربایجان به پا خاست و آقا سیدعبدالوهاب از همان آغاز انقلاب به صف مشروطه خواهان پیوست و نیابت ریاست انجمن ایالتی گیلان به وی واگذار شد.
او در استبداد صغیر و در حکومت ظهیرالدوله به دستور محمد علی شاه مدتی به خراسان تبعید گردید، ‌اما پس از کشته شدن آقا بالاخان سردار افخم، ‌حاکم گیلان، در محرم ۱۳۲۷ ق به ریاست انجمن منصوب شد. سید در واقعه التیماتوم روسیه تزاری به‌ایران، در برابر اجحافات و زورگویی‌های نکراسوف ـ کنسول و مستبد روس در رشت ـ به شدت مقاومت کرد و در محرم ۱۳۳۰ ق در زندان قزامات بادکوبه زندانی شد و پس از یک محاکمه فرمایشی در کنسولگری روسیه در رشت، ‌محکوم به اعدام گردید، اما بر اثر فشار افکار عمومی‌کشور، حکم اعدام وی و چند تن دیگر به مرحله اجرا نرسید و سید عبدالوهاب همراه فرزند خردسالش، سیدصالح از طریق روسیه به استانبول جلای وطن کرد و پس از سه سال تبعید دوباره به رشت برگشت.
او در جنبش گیلان به رهبری میرزا کوچک جنگلی، ریاست «هیأت اتحاد اسلام» جنگل را بر عهده گرفت. وی که بعدها نام خانوادگی «صالح» را برای خاندان خود برگزیده بود تا پایان عمر (۱۳۱۷ش) در رشت مرجعیت داشت و به امور اجتماعی و سیاسی می‌پرداخت.

۴ - پانویس

---